วิธีปฏิบัติธรรมให้เข้าถึงพระธรรมกาย

ใจของคนเรานั้นถ้าหยุดได้เพียงสักกระพริบตาเดียวเท่านั้น

ได้ชื่อว่าเราได้สร้างบุญใหญ่กุศลใหญ่ เราจะไปสร้างโบสถ์ วิหาร ศาลาการเปรียญ

สักร้อยหลัง ก็สู้บุญที่เกิดจากการบำเพ็ญสมถวิปัสสนาไม่ได้

 เมื่อเราแสวงหาเขตบุญในพระพุทธศาสนา พึงบำเพ็ญสมถวิปัสสนา

ทำใจให้มั่นคงดังนี้ ให้ใจหยุด หยุดนี้เป็นตัวสำคัญนัก

เพราะเป็นทางมรรคผลนิพพาน

หลวงปู่ท่านมีวิธีสอนการปฏิบัติธรรมที่เข้าใจได้ง่าย โดยมีอุปกรณ์การสอนครบครัน

คือมีหนังสือแจกให้ลูกศิษย์เพื่อเป็นคู่มือในการปฏิบัติธรรม

และมีกระดานชนวนวาดเป็นรูปคนด้านข้างผ่าซีก แสดงฐานที่ตั้งของใจทั้ง๗ ฐาน

มีไม้ยาวสำหรับชี้การเลื่อนดวงนิมิตไปตามฐานต่างๆ และมีดวงแก้วใส ๑ ลูก

ท่านสอนให้ผู้เริ่มปฏิบัติรู้จักฐานที่ตั้งของใจ ซึ่งมีทั้งหมด ๗ ฐานเสียก่อน ดังนี้

            ฐานที่ ๑ ปากช่องจมูก หญิงซ้าย ชายขวา

            ฐานที่ ๒ เพลาตา หญิงซ้าย ชายขวา

            ฐานที่ ๓ กลางกั๊กศีรษะตรงกับจอมประสาท ได้ระดับพอดีกับตา

                         แต่อยู่ภายในตรงศูนย์กลาง คือจากดั้งจมูกตรงเข้าไปจรดท้ายทอย

                        จากเหนือหูซ้ายตรงไปเหนือหูขวาตรงกลางที่เส้นทั้งสองตัดกัน คือ ฐานที่ ๓

            ฐานที่ ๔ ปากช่องเพดาน เหนือลิ้นไก่ตรงที่รับประทานอาหารสำลัก

            ฐานที่ ๕ ปากช่องคอเหนือลูกกระเดือก อยู่ตรงกลางช่องคอพอดี

ฐานที่ ๖ สุดลมหายใจเข้าออก คือกลางตัวตรงกับสะดือ แต่อยู่ภายใน

            ฐานที่ ๗* ถอยหลังกลับขึ้นมาเหนือสะดือประมาณ ๒ นิ้วมือ ในกลางตัว

                        (นึกขึงเส้นด้าย ๒ เส้นให้ตึง จากสะดือทะลุหลัง จากเอวซ้ายทะลุเอวขวา

                        ตรงเหนือจุดตัดขึ้นไป ๒ นิ้วมือ คือ ฐานที่ ๗)

ขณะปฏิบัติธรรมให้นั่งขัดสมาธิเอาขาขวาทับขาซ้าย มือขวาทับมือซ้าย

นิ้วหัวแม่มือข้างซ้ายจรดปลายนิ้วชี้ข้างขวา ตั้งกายให้ตรง หลับตาเบา ๆ พอปิดสนิท

ตั้งสติไม่ให้เผลอ แล้วกำหนดบริกรรมนิมิตเป็นดวงกลมใส เหมือนดังเพชรลูกที่เจียระไนแล้ว ไม่มีรอยขีดข่วนคล้ายขนแมวดวงโตเท่าแก้วตาดำ (จัดเป็นอาโลกกสิณหรือกสิณแสงสว่าง)

ผู้หญิงให้กำหนดเข้าปากช่องจมูกซ้าย ผู้ชายให้กำหนดเข้าปากช่องจมูกขวา

เรียกว่าฐานที่ ๑ ให้บริกรรมภาวนาประคองใจกับดวงกลมใสนั้นว่า “สัมมา อะระหัง” ๓ ครั้ง

(จัดเป็นพุทธานุสสติ) แล้วจึงเลื่อนดวงนิมิตนั้นต่อไปตามฐานต่าง ๆ จนถึงฐานที่ ๗ หากรู้จักที่ตั้งของฐานทั้ง ๗ ดีแล้ว

*ฐานที่ ๗ นี้ อธิบายในเชิงวิทยาศาสตร์ได้ว่า เป็นตำแหน่งที่เปรียบเสมือน

จุดศูนย์ถ่วงของร่างกาย หรือ Center of Gravity และเป็นเสมือนจุดสมดุลของ

ใจ เมื่อใจเราตั้งไว้ตรงจุดนี้แล้ว จะเป็นจุดที่ได้ดุลที่สุด และถ้าเปรียบใจเหมือน

แว่นขยาย จุดนี้คือจุดโฟกัสของแว่นขยาย เมื่อเราเอาใจไปจรดที่จุดนี้ และวางใจ

ได้ถูกส่วนจริง ๆ ก็จะเห็นสิ่งต่าง ๆ ได้ชัดเจนตรงตามความเป็นจริงมากที่สุด

ในการทำสมาธิคราวต่อ ๆ ไป จะน้อมใจมาไว้ที่ศูนย์กลางกายฐานที่ ๗ เลยก็ได้

แล้วกำหนดบริกรรมภาวนาว่า “สัมมา อะระหัง” และนึกบริกรรมนิมิตเป็นดวงแก้ว

หรือพระพุทธรูปใส ทั้งบริกรรมภาวนาและบริกรรมนิมิตนี้ เป็นกุศโลบายเพื่อประคองใจ

ให้หยุดนิ่ง ณ ฐานที่ตั้งนี้ เมื่อหยุดนิ่งได้ถูกส่วนแล้ว ก็จะเห็นดวงกลมใสสว่างปรากฏขึ้นมา

จากกึ่งกลางดวงนิมิตนั้น จากนั้นให้เลิกบริกรรมภาวนาดวงที่ปรากฏขึ้นนี้

ไม่ใช่นิมิตที่กำหนดขึ้น แต่เป็น “ดวงปฐมมรรค” อันเป็นประตูเบื้องต้น

ที่จะเปิดไปสู่หนทางแห่งมรรคผลนิพพาน

เมื่อปฏิบัติธรรมจนเห็นดวงปฐมมรรคแล้ว ให้ตั้งใจทำความเพียร

โดยเอาใจจรดไว้ที่กลางดวงปฐมมรรคนั้นให้ยิ่ง ๆ ขึ้นไป ถ้าไม่เอาจริงเอาจัง

ไม่เอาใจใส่ ไม่สนใจ ไม่พากเพียรปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง ดวงปฐมมรรคที่เพิ่งเข้าถึงใหม่ ๆ

(หรือแม้กระทั่งธรรมะที่ละเอียดกว่าดวงปฐมมรรคก็ตาม) ก็จะหายไป

ไม่สามารถรักษาไว้ได้ดังที่ปรากฏอยู่ในคำสอนของหลวงปู่ว่า

“…อาตาปี เพียรให้กลั่นกล้า ๆ …เพียรไม่ย่อไม่ท้อไม่ถอยทีเดียว เอาเป็นเอาตายทีเดียว

เรียนกันจริง ต้องใช้ความเพียรประกอบด้วยองค์สี่ทีเดียว องค์สี่นั้นอะไรบ้าง

เนื้อ เลือด กระดูก หนัง หนังเนื้อเลือดจะแห้งเหือดไปไม่ว่า เหลือแต่กระดูกหนังช่างมัน

ไม่ลดละ ใจต้องจรดอยู่ทีเดียว …นี่เขาเรียกว่า อาตาปี เพียรเร่งเร้าเข้าอย่างนี้...

ไม่เผลอ เผลอไม่ได้ เผลอก็จะหายเสียเท่านั้น ถ้าได้ใหม่ เป็นใหม่ ๆ เผลอไม่ได้เป็นหาย

เผลอไม่ได้เป็นหายทีเดียว...”

(จากพระธรรมเทศนาเรื่องสติปัฏฐานสูตร ๓ ตุลาคม ๒๔๙๗)

เมื่อผู้ปฏิบัติดำเนินจิตเข้ากลางดวงปฐมมรรคเรื่อยไปก็จะเข้าถึงกายในกายต่าง ๆ

เป็นชั้น ๆ จนกระทั่งถึงกายธรรม

กายในกาย

จากการปฏิบัติธรรมของหลวงปู่ ท่านพบว่ามนุษย์เราไม่ได้มีเพียงกายมนุษย์

ที่เห็นได้ด้วยตาเนื้ออย่างเดียวแต่ยังมีกายภายในที่ละเอียดประณีตซ้อนกันอยู่เป็นชั้น ๆ

อีก ๑๗ กาย เมื่อรวมกายมนุษย์ด้วยก็มีถึง ๑๘ กาย ดังนี้ คือ

กายมนุษย์ - กายมนุษย์ละเอียด

กายทิพย์ - กายทิพย์ละเอียด

กายรูปพรหม - กายรูปพรหมละเอียด

กายอรูปพรหม - กายอรูปพรหมละเอียด

กายธรรมโคตรภู - กายธรรมโคตรภูละเอียด

กายธรรมพระโสดา - กายธรรมพระโสดาละเอียด

กายธรรมพระสกิทาคา - กายธรรมพระสกิทาคาละเอียด

กายธรรมพระอนาคา - กายธรรมพระอนาคาละเอียด

กายธรรมพระอรหัต – กายธรรมพระอรหัตละเอียด

โดยกายที่ละเอียดกว่าซ้อนอยู่ในกายที่หยาบกว่า เช่น กายทิพย์ซ้อนอยู่ในกายมนุษย์

กายรูปพรหมซ้อนอยู่ในกายทิพย์ กายอรูปพรหมซ้อนอยู่ในกายรูปพรหม

กายธรรมโคตรภูซ้อนอยู่ในกายอรูปพรหม เป็นต้น

เมื่อเข้าถึงกายธรรมพระอรหัตละเอียดแล้ว ก็จะหลุดจากกิเลส เสร็จกิจในพระพุทธศาสนา

ทั้งสมถะและวิปัสสนา

ตั้งแต่กายมนุษย์ถึงกายอรูปพรหมละเอียดจัดอยู่ในขั้นสมถะ

ตั้งแต่กายธรรมโคตรภูถึงกายธรรมพระอรหัตจัดอยู่ในขั้นวิปัสสนา

ดังที่หลวงปู่ท่านได้แสดงพระธรรมเทศนาไว้ว่า

“…ตั้งแต่กายมนุษย์ถึงกายอรูปพรหมละเอียด แค่นั้นเรียกว่าชั้นสมถะ

ตั้งแต่กายธรรมโคตรภูทั้งหยาบทั้งละเอียด จนกระทั่งกายพระอรหัตทั้งหยาบทั้งละเอียด

เป็นชั้นวิปัสสนาทั้งนั้น ที่เรามาเรียนสมถวิปัสสนาวันนี้ต้องเดินแนวนี้

ผิดแนวนี้ไม่ได้ และต้องเป็นอย่างนี้ ผิดอย่างนี้ไปไม่ได้ ผิดอย่างนี้ไปก็เลอะเหลว...”

(จากพระธรรมเทศนาเรื่องหลักการเจริญภาวนาสมถวิปัสสนากรรมฐาน)

เรื่องกายในกายนี้เป็นสิ่งอัศจรรย์ที่มีอยู่ในตัวของมนุษย์ทุกคน หลวงปู่ท่านเคยกล่าวไว้ว่า

กายมนุษย์ละเอียด ก็คือกายเดียวกับที่เวลาเรานอนหลับแล้วฝันไป

ท่านบอกว่า..ถ้าเราปฏิบัติธรรมเข้าไปถึงกายมนุษย์ละเอียดก็จะฉลาดกว่าคนทั่วไปชั้นหนึ่ง

เรื่องลี้ลับอะไรก็รู้หมด ไปตรวจดูได้หมด ไม่ว่าจะไปกลางวันหรือกลางคืน เช่น

ฝันไปเมืองเพชร ไปเขาวัง เพียงนาทีเดียวเท่านั้น กายมนุษย์ละเอียดก็สามารถฝัน

ไปเอาเรื่องในเขาวังมาเล่าให้กายมนุษย์หยาบฟังได้แล้ว ฝันได้ทั้งที่ตื่น ๆ ไม่ใช่หลับฝัน

ประเดี๋ยวเดียวฝันได้หลายเรื่อง ถ้าหลับฝันต้องใช้เวลานานกว่าจะได้สักเรื่อง บางคืนก็ไม่ฝันเลย

กายมนุษย์ละเอียดนี้ ยังสามารถรู้เรื่องที่กายมนุษย์หยาบไม่รู้เรื่องอีกมากมาย

แม้ใครจะมาโกหกเรา ถ้าเราเข้าถึงกายมนุษย์ละเอียดแล้ว ก็สามารถสืบได้ว่า

โกหกหรือเปล่า แค่เข้าถึงกายมนุษย์ละเอียดยังฉลาดถึงเพียงนี้

ถ้าเข้าถึงกายต่าง ๆ ที่ละเอียดกว่านี้ จะมีความสามารถพิเศษสักเพียงใด

ซึ่งเรื่องนี้หลวงปู่ท่านกล่าวไว้ว่า

“…ถ้าว่าทำธรรมกายเป็นละก็ มันฉลาดกว่ามนุษย์หลายสิบเท่าเชียวนะ

นี่พอเข้าถึงกายมนุษย์ละเอียด ก็ฉลาดกว่าเท่าหนึ่งแล้ว สูงกว่าเท่าหนึ่งแล้ว

เข้าถึงกายทิพย์ก็สองเท่าแล้ว กายทิพย์ละเอียดก็สามเท่าแล้ว กายรูปพรหมสี่เท่า

กายรูปพรหมละเอียดห้าเท่า กายอรูปพรหมหกเท่า กายอรูปพรหมละเอียดเจ็ดเท่า

เข้าถึงกายธรรมและกายธรรมละเอียด ๘-๙ เท่าเข้าไปแล้ว มันมีความฉลาดกว่ากันอย่างนี้นะ...”

(จากพระธรรมเทศนาเรื่องมหาสติปัฏฐานสูตร ๑๐ ตุลาคม ๒๔๙๗)

ส่วนหลักสำคัญในการปฏิบัติธรรมให้ได้ผลนั้นหลวงปู่ท่านสอนไว้ว่า ...

“…เราต้องตั้งใจให้หยุด ใจของคนเรานั้นถ้าหยุดได้เพียงสักกระพริบตาเดียวเท่านั้น

ได้ชื่อว่าเราได้สร้างบุญใหญ่กุศลใหญ่ เราจะไปสร้างโบสถ์ วิหารศาลาการเปรียญสักร้อยหลัง

ก็สู้บุญที่เกิดจากการบำเพ็ญสมถวิปัสสนาไม่ได้ เมื่อเราแสวงหาเขตบุญในพระพุทธศาสนา

พึงบำเพ็ญสมถวิปัสสนาทำใจให้มั่นคงดังนี้ ให้ใจหยุด หยุดนี้เป็นตัวสำคัญนัก

เพราะเป็นทางมรรคผลนิพพาน พวกที่ให้ทานรักษาศีลนั้นยังไกลกว่า

หยุดนี้ใกล้นิพพานนัก พอหยุดได้เท่านั้น ถูกคำสั่งสอนของพระ-ศาสดาแล้ว...”

(จากพระธรรมเทศนาเรื่องหลักการเจริญภาวนาสมถวิปัสสนากรรมฐาน)

เมื่อใจเริ่มหยุด ความสุขก็จะเกิดขึ้น และเมื่อปฏิบัติต่อไปอย่างถูกวิธี

ความสุขก็จะเพิ่มปริมาณมากขึ้นตรงตามวาระพระบาลีว่า...

 “นตฺถิ สนฺติปรํ สุขํ   สุขอื่นนอกจากหยุดจากนิ่ง ไม่มี”

หลวงปู่ท่านสอนให้ฝึกปฏิบัติสมาธิเบื้องต้นนี้ให้เชี่ยวชาญเสียก่อน ให้หยุดได้เสียก่อน

ท่านบอกว่า   “…ถ้าไม่หยุดจะถึงธรรมกายไม่ได้ ทำใจให้หยุดได้ก็เข้าถึงธรรมกายได้

ทุกคนต้องทำได้ ขอเพียงให้ทำจริงเป็นต้องได้ทุกคน ถ้าทำไม่จริงละเป็นไม่ได้แน่

ที่ว่าทำจริงนั้น ก็คือจริงแค่ชีวิต ถึงเลือดเนื้อจะแห้งเหือดหมดไป จะเหลือแต่

กระดูกหนังช่างมัน ถ้าไม่ได้เป็นไม่ลุกจากที่ ถ้าทุกคนทำจริงแค่นี้ละก็ ทำได้ทุกคน

ตัวฉันเองนั้นถึงสองคราว คือเมื่อเริ่มปฏิบัติสมถวิปัสสนาใหม่ ๆ ได้เข้าที่ทำสมาธิตั้งใจว่า

ถ้าไม่ได้ก็ให้ตายเสียเถอะ นิ่งทำสมาธิอยู่ พอถึงกำหนดเข้าก็ทำได้ ไม่ตายสักที...”

(จากพระธรรมเทศนาเรื่องหลักการเจริญภาวนาสมถวิปัสสนากรรมฐาน)

เมื่อลูกศิษย์เข้าถึงธรรมกายแล้ว หลวงปู่ท่านก็จะสอนธรรมะขั้นสูงให้ต่อไป

ดังที่ท่านเคยให้โอวาทแก่พระภิกษุสามเณรในพระอุโบสถไว้ว่า

 “พวกเธอพยายามให้ได้ธรรมกายเสียก่อน แล้วฉันจะสอนต่อไปให้อีก ๒๐ ปี ก็ยังไม่หมด”